Pączki to dzisiaj jedne z najsłodszych wypieków, jednoznacznie kojarzą się z lukrem, cukrem pudrem i różanym nadzieniem. Ale proszę sobie wyobrazić, że nie od zawsze tak było. Historia pączków sięga aż starożytności i wcale nie był to słodki wypiek. Więc jak to się stało, że teraz to jeden z popularniejszych deserów?
Pączki znane w starożytnym Rzymie były tłuste i bez dodatku cukru. Zwyczaj słodzenia tegoż wypieku przybył z północnej Afryki, receptura została wyciągnięta z Egiptu, a powszechnie wiadomo, że Arabowie słyną z tego, że nie skapią cukru wypiekom.
Polska tradycja
O początkowym wyglądzie pączków w polskiej tradycji kulinarnej wiele dowiadujemy się z pamiętnika Kitowicza, tenże oświeceniowy pamiętnikarz i historyk z wielką skrupulatnością i niekwestionowaną dozą ironii opisywał obyczaje, również te żywieniowe, sobie współczesnych. To właśnie w Opisie obyczajów i zwyczajów za panowania Augusta III w sposób prześmiewczy przedstawiono pierwsze pączki, wówczas jawiły się one jako twarde smażone kulek nadziewane słoniną. Według relacji Kitowicza były one tak wytrzymałe, że nawet po rzuceniu nimi o ścianę nic się z nimi nie stawało ? bardzo podejrzane to wypieki. Co do smażenia, niektórzy tradycjonaliści do dziś smażą pączki na smalcu, w wielu domach uważa się nawet, że tylko tak przyrządzone łakocie smakują naprawdę dobrze.
Dawniej jedzone były na zapusty, miały przynosić szczęście. Dzisiaj w zasadzie też się je spożywa szczególnie w karnawale. Tłusty czwartek bez pączka wróży nieudany rok.
Pączek niejedno ma imię?
Mogłoby się wydawać, ze pączek to tak tradycyjny wypiek, że jest wręcz międzynarodowy, co jest oczywistą nieprawdą. Bo w różnych krajach wyglądają, a nawet smakują inaczej – rodzajów pączków i używanych do ich przygotowania składników jest wiele. Proszę sobie wyobrazić, że niektóre z nich w składzie ciasta nie mają nawet drożdży, co w naszej kulturze kulinarnej jest w zasadzie nie do pomyślenia, w Europie Zachodniej wykorzystuje się głównie przepisy niemieckie, natomiast nasze wypieki różni od nich czas smażenia ? zachodnie pączki w tłuszczu lądują tylko na kilkadziesiąt sekund, dzięki temu nie są tak tłuste ? tłumaczą specjaliści z cukierni Braci Stykowskich. Różnica w smaku wynika również z używania specjalnej mąki.
Z kolei pączki podobne do naszych jada się w Izraelu ? tam tradycja smażenia kulek z drożdżowego ciasta przywieziona została przez polskich Żydów.
Słynne są również pączki w kulturze amerykańskiej, rozsławione głównie dzięki rozsmakowanych w nich policjantom z amerykańskich komedii. Znane są jako doughnuts (donut) i mają postać pierścienia z dziurką w środku; z wyglądu przypominające nasze oponki. Zamiast nadzienia polewa się je różnokolorowymi owocowymi polewami. Żeby ich spróbować wcale nie trzeba lecieć za Ocean, przywędrowały one również do Polski i już dziś można je kupić niemalże w każdej cukierni lub po prostu zrobić samemu. Pączki hiszpańskie, tzw. gniazdka, przygotowuje się z ciasta parzonego, takiego jak na ptysie. Tureckie pączki to mini kuleczki z bardzo słodkiego ciasta, polewane są syropem cukrowym. Są tak małe, że wystarczają jedynie na jeden kęs. Na Węgrzech można spróbować farsangi fank ? czyli pączków bez nadzienia, które serwuje się na talerzu ozdobionym owocowymi konfiturami.
A na Śląsku?
Trochę inaczej sprawa ma się na Śląsku, bo tam z kolei jada się kreple. Nazwa ? jak to zwykle bywa w dialekcie śląskim ? pochodzi od niemieckiego Krapfen, oznaczającego ciasto smażone na oleju. Dlatego tamtejsze pączki czasami mogą być mylone z rosyjskimi blinami.
Niezależnie od kontynentu, pączki łączy to, że są słodkie i stanowią idealny deser i to właśnie na przekór ich historycznym początkom.